با وجود تلاش‌های دولت سیزدهم در دریافت مالیات از خانه‌ها و خودرو‌های لوکس، متأسفانه در قانون مذکور ابزار بازدارنده‌ای پیش‌بینی نشده است، به طوری که کل درآمدی که دولت از سال اول اجرای دریافت مالیات از خانه‌های لوکس به دست آورده ۳۰میلیارد تومان بوده است، یعنی رقمی کمتر از قیمت یک آپارتمان لوکس. در واقع خانه‌های لوکس «پول‌چایی» مالیات را هم ندادند! طبق بررسی دیوان محاسبات کشور، در سال گذشته تنها ۱۰درصد از مشمولان مالیات خودرو‌های لوکس اقدام به پرداخت مالیات کرده‌اند و بیش از ۱۰۰هزار مالک خودرو اعتنایی به مالیات تعیین‌شده نکرده‌اند. همچنین حدود ۳/۳ هزار‌میلیارد تومان از مالیات ۴/۴ هزارمیلیاردی لحاظ‌شده برای املاک گران‌قیمت بلاتکلیف است و صاحبان املاک لوکس اقدامی در جهت تعیین‌تکلیف و پرداخت مالیات مذکور نکرده اند.
مالیات یکی از مهم‌ترین ابزار‌های حاکمیت برای توزیع درآمد در جامعه و کاهش شکاف طبقاتی است، اما متأسفانه سیستم مالیاتی از گذشته تا به امروز بیشتر روی درآمد افراد تمرکز داشته است، حال آنکه شکاف اصلی که در ایران شاهد آن هستیم، شکاف در دارایی است نه در درآمد. مالیات‌هایی مانند مالیات بر خانه‌های لوکس، خودرو‌های لوکس و حتی خانه‌های خالی می‌توانند در دسته مالیات‌هایی قرار بگیرند که به دارایی می‌پردازند، با این حال همانطور که آمار‌های رسمی نشان می‌دهد، عملکرد رخ‌داده در زمینه وصول این مالیات‌ها بسیار کمتر از حد انتظار بوده و اینطور به نظر می‌رسد که به دلیل رویکرد قدیمی که بر مالیات بر درآمد تمرکز دارد، به این پایه‌های جدید بی‌توجهی شده است.
دریافت مالیات از واحد‌های مسکونی گران‌قیمت و باغ‌ویلا‌ها از قانون بودجه سال۱۴۰۰ در دولت سیزدهم آغاز شد و در قانون بودجه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز مورد تأکید قرار گرفت، اما با این اوصاف هنوز شناسایی واحد‌های گران‌قیمت و معرفی آن‌ها به سازمان امور مالیاتی به صورت کامل انجام نشده است.
موضوع دریافت مالیات از خانه‌ها و زمین‌های لوکس با ارزش بیش از ۲۰میلیارد تومان در قانون بودجه۱۴۰۲ آمده بود، بر این اساس زمین‌های فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ‌ویلا‌های مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و خانه‌های لوکس که ارزش آن‌ها بیش از ۲۰۰میلیارد ریال باشد، مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو در هزار می‌شوند.
با وجود پافشاری سازمان امور مالیاتی کشور، در این دو سال، تنها ۹۳۶میلیارد تومان، یعنی کمتر از هزار‌میلیارد تومان مالیات از لوکس‌سواران و کاخ‌نشینان دریافت شده است.
دیوان محاسبات کشور دلیل وصول اندک مالیات را ترک فعل وزارت اقتصاد در شناسایی املاک و خودرو‌های لوکس می‌داند و هشدار می‌دهد وزارت امور اقتصادی و دارایی چنانچه همکاری لازم را انجام ندهد، پرونده این دستگاه اجرایی در دادسرا مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
نکته قابل تأمل این است که همین تعداد اندکی که در این دو سال شناسایی شده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات‌شان بی‌اعتنا بوده‌اند، زیرا در چنین قانون مهمی ابزار درستی برای اجرا پیش‌بینی نشده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد شاهد عدم‌جدیت سیستم مالیات‌ستانی و مؤدیان مرفه در زمینه مالیات بر دارایی‌ها به عنوان محور اصلی شکاف طبقاتی در کشور هستیم.
بر اساس آخرین آماری که در مردادماه امسال رسانه‌ای شد، ۶هزار‌میلیارد تومان مالیات تشخیصی برای خانه‌های لوکس در سه سال گذشته در نظر گرفته شده، اما تنها ۱۳۰میلیارد تومان آن وصول شده است. با توجه به این آمار‌ها که از سوی سازمان امور مالیاتی اعلام شده است، ثروتمندان تنها ۲درصد از مالیات تشخیصی مربوط به املاک، ویلا و باغ‌ویلا‌های لوکس را به دولت پرداخت کرده‌اند.
در این خصوص رئیس کل دیوان محاسبات در جلسه هیئت عمومی دیوان محاسبات، در بخش بررسی تفریغ تبصره ۶ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ با موضوع «عوارض و مالیات» گفت: مالیات و عوارض تأثیر مستقیم بر معیشت و اقتصاد مردم دارد و لازم است برای ایجاد شفافیت و اصلاح سیاستگذاری‌های مالیاتی گزارش کاملی از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی تهیه شود و این گزارش برای تشویق و رونق اقتصادی کشور مورد استفاده قرار بگیرد. باید ماحصل تفریغ قانون بودجه سنواتی و بررسی معافیت‌ها و بخشودگی‌های قانون مالیاتی به طور جداگانه تهیه شود. آمار و اطلاعات دقیق این گزارش‌ها می‌تواند در افزایش تولید و رونق اقتصادی کشور مؤثر باشد.
سیداحمدرضا دستغیب عدم‌شناسایی املاک و خودرو‌های مجلل و گران‌قیمت و عدم‌تعیین قیمت مبنا برای دریافت مالیات از آن‌ها را نوعی ترک‌فعل دانست و اظهار داشت: بر اساس این ترک‌فعل در سال ۱۴۰۲ منابع پیش‌بینی‌شده از محل این بند قانونی به طور چشمگیری کاهش یافته است. همه دستگاه‌های اجرایی موظف هستند تمامی اطلاعات خود را بموقع و بدون هیچ‌گونه تأخیری به دیوان محاسبات کشور ارائه کنند.
دستغیب ارائه اظهارنظر‌های حسابرسان در خصوص مالیات و معافیت‌های مالیاتی با همکاری این نهاد نظارتی را مورد تأکید قرار داد و گفت: دستگاه‌های مرتبط از جمله سازمان امور مالیاتی و شهرداری‌ها باید اطلاعات کامل و دقیق را ارائه کنند و دسترسی بر خط سازمان امور مالیاتی بر اطلاعات دستگاه‌های اجرایی فراهم شود.
بلاتکلیفی ۳/۳ هزارمیلیاردی مالیات املاک لوکس
به گزارش تسنیم، در سال ۱۴۰۲ بابت تعداد ۵۰۳ هزارو ۱۳۵ زمین فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ‌ویلای مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و خانه مجلل (لوکس) که ارزش آن‌ها بیش از ۲۰میلیارد تومان و مازاد بر این مبلغ، جمعاً مشمول ۴/۴ همت (مالیات دودر‌هزار) بوده‌اند، صرفاً حدود ۶۶میلیارد تومان مالیات وصول شده و مبلغ بالغ بر ۱/۱ همت آن مورد اعتراض قرار گرفته و مابقی وصول نشده است.
بر اساس این گزارش دیوان محاسبات کشور می‌توان دریافت که حدود ۳/۳ هزار‌میلیارد تومان از مالیات ۴/۴ هزارمیلیاردی لحاظ شده برای املاک گران‌قیمت، بلاتکلیف است و صاحبان املاک لوکس اقدامی در جهت تعیین‌تکلیف و پرداخت مالیات مذکور نداشته‌اند.
باغ‌ویلا‌ها و خانه‌های مجلل در حال ساخت مشمول مالیات تبصره ۶ قانون بودجه سال مذکور نبوده‌اند و سازمان امور مالیاتی کشور اقدامات قابل قبولی در خصوص دریافت اطلاعات باغ‌ویلا‌های غیرمجاز از مراجع ذی‌صلاح صورت نداده و با توجه به عدم‌دسترسی به اطلاعات کامل املاک مذکور از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، در سال یادشده هیچ‌گونه جریمه‌ای از باغ‌ویلا‌های غیرمجاز دریافت نشده است.
به رغم انجام مکاتبات سازمان امور مالیاتی کشور با وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و شهرداری‌ها، امکان دسترسی برخط (آنلاین) به اطلاعات مالکیت املاک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور در حوزه اماکن در اختیار این سازمان قرار نگرفته است.
بی‌اعتنایی بیش از۱۰۰هزار لوکس‌سوار به پیامک پرداخت مالیات
همچنین طبق بررسی دیوان محاسبات کشور، وصول ۱۰ درصدی مالیات مرتبط با خودرو‌های لوکس در سال گذشته نشان می‌دهد بیش از ۱۰۰هزار مؤدی مالک خودروی لوکس اعتنایی به پیامک پرداخت مالیات نداشته‌اند. از تعداد ۳۲۵ هزارو ۱۶۶ خودرو با قیمت بیش از ۳میلیارد تومان که مشمول ۸۵/۲ همت مالیات بوده‌اند، صرفاً مبلغ ۲۱۸میلیارد تومان در زمان تعویض پلاک و نقل و انتقال خودرو وصول و به حساب خزانه واریز شده است.
سایر افراد مشمول که پیامک پرداخت مالیات را دریافت کرده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات موردنظر تا پایان بهمن‌ماه سال یادشده اقدامی انجام نداده‌اند که موضوع وصول مالیات مزبور از طریق عملیات اجرایی، از سوی ادارات امور مالیاتی در دست پیگیری است. همچنین در سال ۱۴۰۲ جمعاً بالغ بر ۷/۱ همت از محل مالیات بر انواع خودرو‌های سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی گران‌قیمت وصول و به خزانه واریز شده است.
منبع: روزنامه جوان
کلمات کلیدی :
خانه لوکسخودرو لوکسفرار مالیاتیپولشوییمالیات خودرومالیات خانه