به گزارش مؤسسه بازل، با ورود داراییهای دیجیتال و سایر توکنهای مبتنی بر بلاکچین به جریان اصلی، زنگهای خطر در مورد خطرات سوءاستفاده از آنها به صدا در میآیند. این فناوری بهخودیخود خنثی است اما مانند هر مکانیسمی برای انتقال ارزش، میتواند و در واقع طیف گستردهای از جرایم را تسهیل میکند.
و این فقط کلاهبرداری، هک و حملات باجافزاری نیست. داراییهای دیجیتال اکنون عملاً در همه انواع جرایم، از قاچاق مواد مخدر و تأمین مالی تروریسم گرفته تا دور زدن تحریمها و بهطور فزایندهای بهعنوان ابزاری برای پولشویی عواید حاصل از این جرایم دیده میشوند.
وقتی صحبت از ارتباط بین ارزهای دیجیتال و فساد میشود، تحقیقات و نمونههای پروندههای مختومه هنوز کم هستند. اما از آنجایی که هر دو از عوامل مهم جرم و جنایت هستند، درک بهتر چگونگی تلاقی آنها بسیار حیاتی است.
علیرغم شکافهای موجود در دادهها و تحلیلها، یک چیز واضح است. درحالیکه این فناوریها نسبتاً جدید هستند، شیوههای فاسد اینگونه نیستند: آنها بهسادگی به روشهای مختلفی آشکار میشوند.
** کریپتو و فساد: منظور ما چیست؟
ما نگاهی جامع به هر دو مقوله کریپتو و فساد داریم. منظور ما از «کریپتو»، داراییهای کریپتویی مانند بیتکوین (BTC) و اتر (ETH) همچنین استیبلکوینهای وابسته به ارزهای فیات مانند تتر (USDT) و یواسدی کوین (USDC) است؛ بهعلاوه سایر توکنهای دیجیتال که روی بلاکچینهای عمومی و غیرمتمرکز اجرا میشوند. این حوزه همچنین شامل شرکتها، صنایع و خدماتی میشود که پیرامون کریپتو ساخته شدهاند همچنین سیستمهای تنظیم و نظارت بر آنها و سیستمهای اجرای قانون. «فساد» نه تنها به رشوهخواری، بلکه به هرگونه سوءاستفاده از قدرت واگذار شده برای منفعت ناروا - چه مالی و چه سیاسی، چه شخصی و چه برای یک نهاد جمعی - اشاره دارد.
1- ارز دیجیتال برای رشوهخواری
آیا کریپتو روش هوشمندانهای برای پرداخت رشوه و پورسانت است؟ به هر حال، نقل و انتقالات با نام مستعار انجام میشود - به جای نام، به آدرسهای کیف پول طولانی مرتبط است . نقل و انتقالات را میتوان مستقیماً بین افراد، از طریق پلتفرمهای غیرمتمرکز یا تراکنشهای همتا به همتا انجام داد که از سؤالات ناخوشایند در مورد اینکه چه کسی است و پول از کجا میآید، جلوگیری میکند.
داراییهای کریپتو راحتتر خصوصی نگهداشته میشوند بنابراین ممکن است در اعلامیههای دارایی افراد سیاسی که مایل به افشای تمام ثروت پنهان خود نیستند، لحاظ نشوند.
و این سریع و آسان است: شما میتوانید با لمس یک دکمه، کریپتو را به هر شخصی در هر کجای دنیا منتقل کنید. این امر باعث میشود که این روش ظاهراً جذابتر از یک انتقال بانکی بینالمللی باشد و دردسر و ریسک شخصی کمتری نسبت به سفر به قارهای دیگر با چمدانهایی پر از پول نقد داشته باشد.
برخی بهوضوح فکر میکنند که کریپتو برای رشوه دادن عالی است:
در سال ۲۰۲۴، یک نماینده پارلمان اوکراین به دلیل پیشنهاد رشوه ۴۶۰۰۰ یورویی بهصورت بیتکوین برای تأمین بودجه پروژههای بازسازی، به هشت سال زندان محکوم شد.
گفته میشود که در ازای سوءاستفاده از قدرت در تعیین قرار ملاقاتها و دریافت وام - در کنار مشروبات الکلی گرانقیمت و دعوت به ضیافتها - به یک مقام ارشد سابق کمیسیون تنظیم مقررات اوراق بهادار چین، پرداختهای کریپتو انجام شده است.
در ژوئن ۲۰۲۵، دو کارمند بانک دولتی ساختوساز چین در هنگکنگ به رشوهخواری و سایر جرایم متهم شدند: گفته میشود که آنها در ازای تأیید اسناد جعلی برای شرکت اسرائیلی ورشکسته وستو، حدود ۴۷۰،۰۰۰ دلار آمریکا ارز دیجیتال دریافت کردهاند.
با این حال، استفاده از ارزهای دیجیتال برای رشوهخواری یک آسیبپذیری منحصربهفرد دارد: تراکنشها در بلاکچینهای عمومی دائمی و قابلمشاهده برای عموم هستند. اگر بازرسان بتوانند بهطور قابلتأییدی یک آدرس را به یک مظنون مرتبط کنند، شواهد رشوهخواری برای همیشه در دسترس خواهد بود.
متأسفانه، شناسایی رشوه یا حقالوکالههای پرداختشده بسیار دشوار است، مگر اینکه از قبل بدانید که یک طرح رشوهخواری وجود دارد یا آدرس همدستان مظنون را بدانید. این ممکن است توضیح دهد که چرا پروندههای بزرگ رشوهخواری در حوزه ارزهای دیجیتال (هنوز!) هنوز فاش نشدهاند.
۲- پولشویی عواید حاصل از فساد با استفاده از رمزارزها
در مورد پولشویی عواید حاصل از فساد چطور؟ برای کسانی که پول کثیف زیادی برای پولشویی دارند، کریپتو بُعد جدیدی به راهکارها اضافه میکند.
بله، شرکتهای صوری و حسابهای بانکی خارجی، تراستها و طرحهای املاک و مستغلات و قمار و شبکههای حواله را نگه دارید. حالا میتوانید با تبدیل درآمدهای فاسد به ارزهای دیجیتال، تبدیل این درآمدها به سکههای دیگر، جابجایی بین بلاکچینها و استفاده از فناوریهای افزایش حریم خصوصی برای منحرف کردن بازرسان از مسیر، به این مجموعه اضافه کنید.
با افزایش پذیرش داراییهای توکنیزه شده - بازنماییهای دیجیتالی داراییهای مالی یا دنیای واقعی - میتوانیم انتظار داشته باشیم که افراد فاسد نه تنها ویلاهایی در توسکانی و آپارتمانهای اسکی در سوئیس، بلکه توکنهایی را که نمایانگر این موارد هستند، خریداری کنند. اگرچه نمیتوانید روی یک توکن دیجیتال اسکی کنید اما احتمالاً برای پولشویان جذاب است که بتوانند در طیف وسیعی از سرمایهگذاریها تجارت کنند و درعینحال مالک ذینفع را پنهان نگهدارند.
آیا بازیگران فاسد از ارزهای دیجیتال برای پولشویی استفاده میکنند؟ شواهد مستقیم کمی وجود دارد اما محتمل به نظر میرسد. افراد فاسد مدتهاست که به خدمات حرفهای پولشویی که اغلب توسط وکلا و حسابداران ارائه میشود، متکی بودهاند. یوروپل هشدار میدهد که این متخصصان،«بهطور فزایندهای با دانش تخصصی در تجارت داراییهای دیجیتال، سیستمهای مالی موازی و زیرزمینی ایجاد کردهاند که خارج از چارچوبهای نظارتی حاکم بر مؤسسات مالی قانونی فعالیت میکنند.»
و ما شاهدیم که نیروهای پلیس شروع به از بین بردن گروههای سازمانیافتهای کردهاند که در پولشویی وجوه غیرقانونی، از جمله از طریق ارزهای دیجیتال، تخصص دارند.
برای مثال، یک عملیات پولشویی سازمانیافته در ژوئن ۲۰۲۵ توسط استرالیا متوقف شد که به میلیونها دلار آلوده استرالیایی اشاره دارد که از طریق صرافیهای ارز دیجیتال همچنین حسابهای بانکی، پیکها، یک نمایندگی خودرو و یک شرکت فروش، پولشویی شدهاند.
برخی از این سازمانها در یک گروه خاص از مشتریان تخصص دارند: در عملیات کاراسو که با هماهنگی یوروپل در سال ۲۰۲۵ انجام شد، مقامات ۱۷ مظنون را که گفته میشود با استفاده از حواله بانکی، تراکنشهای نقدی و ارز دیجیتال، خدمات پولشویی را به مشتریان چینی و عرب زبان ارائه میدادند، دستگیر کردند.
بزرگترین اقدام غافلگیرکننده تا به امروز، کیفرخواست اکتبر ۲۰۲۵ علیه رئیس گروه پرینس، یک شرکت تجاری چندملیتی مستقر در کامبوج و طرح دعوی مصادره بیش از ۱۲۷۰۰۰ بیتکوین - تقریباً ۱۵ میلیارد دلار در زمان توقیف - است. در این بیانیه مطبوعاتی، استفاده از عملیات پولشویی حرفهای شرح داده شده و به تکنیکهای بسیار پیچیدهای مانند پخش داراییهای رمزنگاری شده سرقت شده در چندین آدرس برای پنهان کردن ردپای وجوه اشاره شده است.
رئیس اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا در اظهارنظر در مورد کیفرخواست، نقش فساد در چنین طرحهایی را برجسته کرد.
او توضیح داد که چگونه«طرحهای پیچیده جنایی [مانند این] از سیستمهای مالی جهانی و فناوریهای نوظهور برای پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی سوءاستفاده میکنند. این شبکهها در تقاطع قاچاق مواد مخدر، فساد و جرایم مالی فعالیت میکنند و ثبات نهادها و جوامع را بهطور یکسان تهدید میکنند.
۳- فساد در اجرای قانون در پروندههای کریپتو
فرض کنید شما یک مأمور اجرای قانون هستید؛ یک کارمند دولت. شما یکی از معدود افرادی در سازمان خود هستید که مهارتهای فنی لازم برای ردیابی و توقیف داراییهای دیجیتال مظنون به دست داشتن در جرم را دارید.
شما فرصتی را میبینید که با دزدیدن ارزهای دیجیتال در طول تحقیقات یا گرفتن پول از مجرمان برای حفظ داراییهایشان، حقوق خود را افزایش دهید. مطمئناً هیچکس نخواهد فهمید؟
این همان چیزی است که دو مأمور آمریکایی از اداره مبارزه با مواد مخدر و سرویس مخفی فکر میکردند؛ زمانی که از قدرت خود بهعنوان مأموران اجرای قانون و دسترسی به کیف پولهای تحت کنترل دولت سوءاستفاده کردند تا دهها میلیون دلار بیتکوین مرتبط با حذف بازار آنلاین غیرقانونی جاده ابریشم را بدزدند.
در روسیه، یک بازپرس سابق در سال ۲۰۲۳ به جرم پذیرش رشوه بیتکوین معادل دهها میلیون دلار آمریکا از یک گروه جرایم سازمانیافته بهمنظور عدم مصادره داراییهای بیتکوین آنها - که در آن زمان ۱۳۸ میلیون دلار آمریکا تخمین زده میشد - مجرم شناخته شد.
سرکشی مأموران اجرای قانون یا پرداخت رشوه برای تأثیرگذاری بر اقدامات اجرای قانون یا رویههای قضایی غیرمعمول نیست. بنابراین، مقامات نه تنها باید ظرفیت لازم برای پیگیری جرایم مرتبط با ارزهای دیجیتال را ایجاد کنند بلکه باید مراقب خطرات فساد مرتبط با ارزهای دیجیتال در میان ردههای خود، از جمله نهادهایی مانند دفاتر مدیریت دارایی که حضانت داراییهای دیجیتال توقیف و مصادره شده را بر عهده دارند، نیز باشند.
4- وقتی صنعت کریپتو با سیاست تلاقی میکند
کریپتو صنعتی با سرعت در حال تکامل است که نوآوریهای مالی و فناوری واقعاً هیجانانگیزی را به نمایش میگذارد. جای تعجب نیست که سیاستمداران در سراسر جهان به آن علاقهمند شدهاند.
رفتار فاسد سیاستمداران در صنعت کریپتو هنوز در حد حدس و گمان است زیرا دادههای مربوط به پروندههای دنیای واقعی پراکنده است. اما نشانههای فساد، ویژگی مشترک همه صنایع سودآور و سریع با جنبههای فنی بسیار بالا، مانند استخراج و دفاع است. بنابراین عاقلانه است که مراقب خطرات مشترک باشیم که از طرحهای صدور مجوز گرفته تا شکلدهی مقررات داراییهای کریپتو یا منابعی که برای اجرا در نظر گرفته میشود را شامل میشود.
وقتی صحبت از اعتماد عمومی به دولت میشود، حتی سوءظنها در مورد تخلفات مرتبط با ارزهای دیجیتال نیز اهمیت پیدا میکنند. نمونههایی از این موارد، از رسوایی مالی سیاسی در کلمبیا گرفته تا اتهامات اختلاس در ونزوئلا و ادعاهای مربوط به بینظمیهای مرتبط با ارزهای دیجیتال که بر رئیسجمهور آمریکا و خانوادهاش تأثیر میگذارد، متغیر است.
و در جمهوری چک، هنگامیکه وزارت دادگستری یک کمک مالی بیتکوین به ارزش حدود ۴۶ میلیون دلار از یک مجرم محکوم را پذیرفت، رسوایی ناشی از آن باعث تحقیقات عمومی و استعفای وزیر دادگستری شد؛ برخی نگران بودند که این امر حتی ممکن است به سرنگونی دولت منجر شود.
۵ - فساد، جرایم سازمانیافته و تصرف دولتی را تشدید میکند
ارتباط بین کریپتو و فساد، احتمالاً مخربترین تأثیر اجتماعی را دارد که به خاطر نقش آن در توانمندسازی باندهای جنایتکار برای انجام جرایم سایبری و پولشویی بدون مجازات است.
همانطور که در گزارش ۲۰۲۵ دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در مورد فساد و جرایم سایبری بهتفصیل آمده است، فساد هم «محیطی سهلگیر» ایجاد میکند که به عملیات جرایم سایبری اجازه شکوفایی میدهد و هم «بسیاری از عملیات روزانه شبکههای جرایم سایبری را امکانپذیر میسازد».
برای مثال، در جنوب شرقی آسیا ، یک گزارش جداگانه از UNODC نشان میدهد که چگونه مراکز کلاهبرداری در مقیاس صنعتی که توسط گروههای جرایم سازمانیافته اداره میشوند، مقادیر هنگفتی درآمد غیرقانونی - عمدتاً بهصورت ارز دیجیتال - ایجاد میکنند. با وجود اینکه اغلب در گزارشهای عمومی بهوضوح شناسایی میشوند، آنها همچنان فعال هستند و برای به دست آوردن کارگران ناخواسته، به قاچاق انسان دست میزنند. این گزارش بر «نرخ بالای فساد که مجرمان میتوانند از آن استفاده کنند» برای ادامه عملیات کلاهبرداری خود بدون هیچ مزاحمتی تأکید میکند.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) هشدار میدهد که درآمد حاصل از مراکز کلاهبرداری، همراه با توانایی پولشویی آسان ارزهای دیجیتال دزدیده شده، قدرت و نفوذ گروههای جرایم سازمانیافته همچنین نقدینگی مالی آنها را افزایش میدهد و این به آنها توانایی بیشتری برای فاسد کردن و به دام انداختن سیاستمداران و دولتها میدهد.
طبق گزارش اکونومیست در نوامبر ۲۰۲۵ در مورد ادعاهای تبانی سیاسی در عملیات کلاهبرداری در کامبوج، فیلیپین و تایلند، این اتفاق ممکن است همین حالا هم در حال رخ دادن باشد. این موارد منجر به استعفای معاون وزیر دارایی، زندانی شدن یک شهردار و هشدار معاون رهبر مخالفان تایلند شده است که بدون اقدام علیه سیاستمداران تبانی کننده در عملیات کلاهبرداری،«از خواب بیدار میشویم و میبینیم که کشور توسط کلاهبرداران کت و شلواری اداره میشود.»
** چه باید کرد؟
کریپتو نمایانگر یک تحول هیجانانگیز در سیستمهای مالی است. این صنعت و فناوری زیربنایی آن میتواند حریم خصوصی، کارایی و دسترسی به بازارهای مالی را بهبود بخشد. این امر ممکن است به نفع بسیاری از افرادی باشد که سیستمهای متمرکز امروزی بهخوبی از آنها پشتیبانی نمیکنند.
اما بدون درک روشنی از خطرات مرتبط با ارزهای دیجیتال و اقدامات حفاظتی مناسب، این صنعت میتواند فرصتهای بیشتری برای فساد و جرایم مالی مرتبط مانند پولشویی، تأمین مالی تروریسم و دور زدن تحریمها ایجاد کند. فساد ناشی از ارزهای دیجیتال میتواند اعتماد به دولتها را تضعیف کرده و برای تضعیف ثبات و امنیت کشورها مورد استفاده قرار گیرد.
کلمات کلیدی :
کریپتومؤسسه بازلپولشوییداراییهای دیجیتالتأمین مالی تروریسمکریپتو پولشوییبیتکوین پولشوییتتر پولشوییرشوهخواری رمزارز